GALGO ESPANOL
I.Wstęp
Jest to nazwa tradycyjnego psa łownego zwanego Chartem Hiszpańskim.
Antyczna nazwa „canis gallicus” (celtycki pies) ma zastosowanie także w przypadku Galgo Espanol, bowiem Hiszpanie mianem galgo określają wszystkie charty. Nazywanie rasy skrótem galgo może zatem dotyczyć: Greyhounda, Sloughi czy Azawakh`a i dlatego mówiąc o Charcie Hiszpańskim należy używać pełnej nazwy Galgo Espanol.Przez to uściślenie nazwy rasy jest już zasygnalizowane jej pochodzenie. Tak jak Angielski Greyhound czy Szkocki Deerhound został przywieziony przez Celtów p.n.e i w początku n.e na określony teren. Jak wtedy wyglądał – trudno uściślić bo znajdujemy tylko opis mówiących o celtyckich psach w tekstach łacińskich. Wspomniany jest szybki i elegancki, szorstkowłosy pies biorący udział w polowaniu które jest podobne do polowań jakie odbywają się dzisiaj w Hiszpanii.W Średniowieczu wpływ na rozwój rasy miały prawdopodobnie Sloughi, które zostały przywiezione do Hiszpanii przez mauretańskich „panów”. W tamtych czasach północno-zachodnia część kraju była uznana za obszar źródłowy tej rasy, a ponieważ Mauretanie zamieszkiwali południe Hiszpanii ? domieszka Sloughi na innych (niż południowe) terenach jest prawie niezauważalna. Niejednokrotnie można zauważyć u ?wiejskiego? Galgo podobieństwo do Podengo i można przyjąć, że między rasami także jestpokrewieństwo.
W XVI, XVII i XVIII wieku w dużych ilościach był eksportowany do innych krajów np. Irlandii i Anglii (miał wpływ na kształtowanie się wyglądu Charta Angielskiego)Fatalny wpływ na rasę miało (w latach 1930) importowanie przez bogatych grandów hiszpańskich (szczególnie na południu kraju) Greyhounda. Celowe krzyżowanie Greyhounda z Galgo Espanol dało znakomitego psa wyścigowego. Greyhound ? biegał szybko krótkie i płaskie dystanse, Galgo Espanol – długi i zróżnicowane pod względem ukształtowania dystanse. I to jest dzisiaj charakterystyczne dla typowego psa wyścigowego ?Coursing-Hundes?. Skutek jest taki, że jeszcze dzisiaj czystej rasy Galgo Espanol ciągle poszukujemy i nieustannie trwa proces odtwarzania czystości rasy. Tą pasjonującą, pełną niespodzianek, zaskoczeń, miłych i przykrych przeżyć pracę ? od prawie 20 lat wykonują hodowcy z Niemiec, Francji, Szwecji i Hiszpanii – dążąc do nieustannego poprawiania i uzyskania czystej rasy Galgo Espanol. Cechy charakterystyczne zachowania:
- jest przyjazny dla obcych ? ale nigdy natarczywy
- jest przyjazny dla innych psów
- nie jest indywidualistą- samotnikiem
Jego bezsprzeczna sprawność jest wynikiem hodowania na zasadzie selekcji (przeprowadzanej także obecnie) ? najlepsze i najsilniejsze psy pozostają, chore i na polowaniach poszkodowane ? nie mają szans przeżycia? Zastanawiające (i często nieludzkie) jest hodowanie tych psów w Hiszpanii, jednakże hodowcy w Europie rozpatrują ten problem biorąc pod uwagę dwa aspekty:
- ochronę zwierząt i pomaganie im (przeciwnicy selekcji)
- korzyść dla eksterieru i zdrowia G.E
Faktem jest, że tylko najsilniejsze jednostki dożywają sędziwego wieku, a ich odporność na łamliwość kości jest zdecydowanie większa niż np. Greyhoundów.
Biorąc pod uwagę wygląd Galgo Espanol, kompetentne standardy wyraźnie podkreślają, że piękność i siła powinny występować w jednakowych proporcjach jednakże zawsze w zgodzie z wzorcem rasy – uznanym przez FCI w 1970 roku.
W Hiszpanii nadal nie interesowno się tą rasą pod względem czystości jej eksterieru. Pasją natomiast stały się Galgo-Ingles Espaniol (krzyżówka z Greyhoundem) dominujące na wyścigach. Dla tej „mieszanki” istnieje nawet Księga Hodowlana (naturalnie poza FCI).
Do uznania rasy przyczyniła się w widoczny sposób para niemieckich hodowców pp. Rapeport i w 1982 roku został określony (do dzisiaj obowiązujący) standard Galgo Espanol – świadczący o wysokiej kynologicznej kompetencji.
Przeprowadzane badania określiły dokładnie różnice we wzorcu. Standard opisuje anatomię która daje psu predyspozycje do zastosowania użytkowego (polowanie w terenie na zające i lisy).
II. Standard
1.Ogólny opis
Pierwsze wrażenie pokazuje eleganckiego średniego wzrostu psa, spokojnego i zamkniętego w sobie. Jest on mniejszy, dużo lżejszy i subtelniejszy niż Greyhound ? jeśli chodzi o budowę. Uderzająca jest długość wszystkich części ciała. Sylwetka jest prostokątna w poziomie, z przodu i z tyłu rozciągnięta. Zwarty szkielet, długa i pociągła głowa, długa klatka piersiowa, mocno rozciągnięty brzuch i długi ogon. Delikatna sierść szorstkowłosa lub krótkowłosa – różne ubarwienie. Na polowaniu rozwija dynamikę, zdolności i umiejętności techniczne i taktyczne.
Kłąb: Psy 60-70 cm; Suki 60-68 cm
Sylwetk: Wydłużona? długość większa od wysokości
2. Głowa
- jest: długa, koścista i sucha
- stosunek pokrywy czaszki do pyska jest jak 5:6
- wąski i lekko ?podrzucony? profil, szerokość pokrywy czaszki nie osiąga wymiarów jej długości
- pagórek czołowy i guz potyliczny są widoczne
- stopp lekko opadający, bardzo mało zanaczony
- pysk długiz lekko podrzuconą nasadą nosa
- nos mały wilgotny i czarny
- wargi bardzo suche, górna przykrywa dolną, napięte delikatne i ciemne
- zęby mocne, białe i zdrowe, zgryz nożycowy (siekacze wyjatkowo mocno rozwinięte) kompletny
- oczy małe, ukośnie ułożone, w kształcie migdałów, często ciemne, (zabarwione na kolor orzechów laskowych), spokojny i delikatny wyraz oczu
- powieki delikatne i ciemne rzęsy
- uszy szerokie u nasady, formy trójkątnej (zaokrąglone narożniki), mięsiste w 1/3, cienkie w 2/3 i delikatne aż do końca, wysoko osadzone, przy zainteresowaniu w 1/3 są półstojące zakończone zgiętymi końcówkami ? skierowane bocznie, w stanie spoczynku złożone w ?płatek róży? i leżące na głowie, wyprostowane (z boku głowy) sięgają prawie otworu gębowego
- podniebienie ciemne i bardzo wysklepione.
3. Tułów
Ogólny widok ? mocny i ruchliwy, żebra są widoczne i dobrze rozwinięte, mocno podniesiony brzuch, zdradza siłę i sprawność:
- kłąb lekko uwidoczniony
- grzbiet prosty, długi i stabilny, z szerokimi przerwami miedzyżebrowymi (płasko leżącymi), długość grzbietu jest trochę dłuższa niż wysokość w kłębie, partie lędźwiowe długie silne i nie bardzo szerokie ze zwartą muskulaturą która daje wrażenie ruchliwości i siły
- zad długi silny i pochyły (ugięcie krzyża wynosi 45% w stosunku do horyzontu)
- lekko wklęsła linia grzbietu od kłębu do zadu, wypukła w części lędźwiowej, stabilna w czasie biegu daje wrażenie dużej elastyczności
4. Klatka piersiowa
- potężna mimo, że nie szeroka
- głęboka nie sięgająca łokcia w rozciągnięciu na długość
- czubek mostka uwypuklony
5. Brzuch i boki
- brzuch mocno podkasany od mostka
- krótkie, suche i dobrze rozwinięte boki
6. Ogon
- mocny u nasady opada między nogami i przylega do ud, awęzając się coraz bardziej Az do cienkiego końca
- ruchliwy i bardzo długi
- w czasie spoczynku ma kształt sierpu z widocznym opadającym hakiem na końcu (cecha charakterystyczna rasy)
- w czasie biegu jest podniesiony
7. Kończyna przednia
Wygląd ogólny: zbudowana „stercząco”, delikatna, prosta równa krótkie i cienkie śródręcze i stopy („zajęcze łapki”):
- bark suchy, krótki i opadający, łopatka jest nieco krótsza niż ramię
- ramię długie (dłuższe niż łopatka), bardzo muskularne z „wolnym” łokciem (tzn. nie przylegającym do klatki piersiowej)
- przedramię bardzo długie z dobrze widocznym kośćcem i ścięgnami, proste i równe
- śródstopie lekko pochylone, delikatne i krótkie
- stopy podobne do zajęczych, zamknięte, wysokie palce, mocne i długie paliczki, piąty palec i poduszki są dobrze rozwinięte i mocne, skóra między palcami jest bardzo mocna, pazury bardzo dobrze rozwinięte
- Kątowanie
- łopatka do ramienia 110 stopni
- ramię do przedramienia 130 stopni
8. Kończyna tylna
Wygląd ogólny: mocne, dobrze widoczne kości, długa dobrze rozwinięta muskulatura, widoczne kątowanie, dobrze widoczne kolano, krótkie śródstopie (pionowe do końca), zajęcze stopy z wysokimi palcami które dają wrażenie siły i ruchliwości:
- udo bardzo mocne, długie, napięte, kość udowa ma optymalne prawostronne ustawienie w stosunku do podłoża, patrząc z góry widać dobrze rozwiniętą muskulaturę która jest długa płaska i wąska, długość uda stanowi 3/4 długości podudzia
- podudzie bardzo długie z wyraźnie zaznaczonymi delikatnymi kośćmi, muskularne w górnej części – mniej muskularne w dolnej, wyraźnie zauważalne żyły i ścięgna
- staw skokowy bardzo wyraźnie widoczne ścięgna które są doskonale rozwinięte
- śródstopie cienkie, krótkie, prawostronnie ukośne w stosunku do podłoża
- stopy ?zajęcze?, tak samo uformowane jak przednie
- Kątowanie:
- biodro do uda 110 stopni
- udo do kości piszczelowej 130 stopni
- staw skokowy większy niż 140 stopni
9. Bieg, chód
- typowy bieg (galop) – krok jest bardzo długi, blisko przy ziemi, ruchliwy i mocny, bez tendencji do innochodu i stepowania
10.skóra
- napięta na powierzchni całego ciała, mocna, różowa, wilgotne części skóry są ciemne
11. Włos
- gęsty, bardzo delikatny, lśniący, równomiernie rozmieszczony na całym ciele,
- różne typy: szorstkie i krótkie
- szorstkość i długość włosa zmienia się
12. Kolory sierści
- różnorodne, typowe farby wg.ważności:
- brązowe plamy i brązowe centki bardziej lub mniej ciemne i dobrze pigmentowane
- czarna
- ciemne i jasne tony beżu (kolor wafelka do lodów Barquillo)
- zarumienione jak kawałek tostu
- cynamonowa
- żółta
- czerwona
- biała
- pstrokaty- łaciaty
BŁĘDY
1. Lekkie
- prosty profil głowy
- prosty ogon w czasie biegu
- braki w zębach
- lekki przodozgryz
- lekki tyło zgryz
- trochę szeroka pokrywa czaszki
- trochę krótki ogon (sięgający do stawu skokowego)
- blizny, rany i zadraśnięcia
2. Mocne (oznaczają dyskwalifikację spośród najlepszych)
- bardzo szeroka pokrywa czaszki
- prosty ogon
- duży przodo lub tyło zgryz
- brakujące siekacze (nie jest błędem utrata w wypadku)
- duża głowa
- krótka, okrągła szyja
- jasne, okrągłe, wytrzeszczone oczy
- krótkie, stojące i małe uszy
- wąskie żebra
- grube wargi
- ?siodłaty? grzbiet
- krótkie boki
- krótki, okrągły i mało ukośny krzyż
- obwisła, wiotka i ?okrągła? muskulatura
- błędna postawa, ?otwarte? palce nóg
- miękkie poduszki łap
- amputowane części ciała (np. ogon, uszy)
- niezrównoważony charakter
3. Błędy eliminujące (wył. z hodowli i współzawodnictwa)
- rozczepiony nos
- mocny przodo i tyło zgryz
- bielactwo (brak pigmentu)
- bardzo wąskie, płaskie, proste linie kręgosłupa
- klatka piersiowa dużo głębsza niż łokieć
- brak jadra
- inne cechy które wskazują na odstępstwo od wzorca
Różnice między Galgo Espanol a Galgo-Ingles Espanol:
Opracowałam na podstawie wzorca udostępnionego przez hodowców p. Regine Ripke (Cerunnos – Niemcy) i p.Valerie Schweitzer (Doma Vaquera – Francja).